قرار بود کار انتقال سهام عدالت متوفیان در شهریورماه انجام شود، اما حالا زمان دیگری برای انجام آن مشخص شده است.
سهام عدالت نوعی یارانه است که از طریق شرکتهای تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار میشود. حدود ۲۰ میلیون ایرانی سهام عدالت ندارند که از آنها به عنوان جاماندگان سهام عدالت یاد میشود. هر ساله سود سهام عدالت به دارندگان سهام پرداخت میشود. در سال ۱۴۰۱ سود سهام عدالت طی دو مرحله پرداخت شد. در سال ۱۴۰۲ نیز سود سهام عدالت در دو مرحله پرداخت میشود.
انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث موضوعی است که رئیس سازمان بورس از تعیین تکلیف آن تا اواخر شهریور خبر داده بود حالا پیگیریها حکایت از این دارد که در مهر ماه سامانه آن عملیاتی خواهد شد.
تابستان ۱۴۰۲ هم تمام شد و خبری از تعیین تکلیف سامانه انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث نیست؛ سامانهای که پس از هر بار پیگیری وعده عملیاتی شدن آن داده میشود، اما همچنان ذی نفعان آن چشم انتظار تحقق عملیاتی شدن آن هستند.
۶ اسفند ۱۴۰۰ بود که باغستانی، مدیر عامل شرکت سپرده گذاری مرکزی گفت: برای انتقال قهری سهام عدالت به زیرساختهای متفاوتی نیاز است که به دلیل پیچیدگیهای آن، قدری راهاندازی سامانه مربوطه طولانی شد که امیدواریم ظرف ۶ ماه آینده (شهریور ۱۴۰۱) به بهرهبرداری برسد.
شهریور ۱۴۰۱ هم فرا رسید و خبری از سامانه نبود. در ۳۰ مهر ۱۴۰۱ ابوترابی، قائم مقام مدیر عامل شرکت سپرده گذاری مرکزی در این زمینه بیان کرد: در خصوص سامانه انتقال سهام عدالت به وراث باید گفت این سامانه دو بخش دارد. بخش اول که باید یک سری زیر ساختها در قسمت فناوری اطلاعات آماده میشد که همکاران من در شرکت سپرده گذاری در حال تلاش هستند. اما یک بخش دیگر از این پروژه خارج از حیطه اختیارات سپرده گذاری مرکزی است.
او گفت: قوه قضائیه باید به سپرده گذاری یک سرویسی ارائه کند که در آن متوفیان را مشخص و اطلاعات را به ما دهد تا ما بتوانیم بر اساس گواهی انحصار وراثتی که قوه قضائیه اعلام میکند و زیر ساختهای سرویسی که به ما میدهند موارد را اجرایی کنیم. پیگیر این موضوع هستیم و این مورد یکی از خواستههای خود مسئولان بازار سرمایه و سپرده گذاری مرکزی است.
راه اندازی سامانه انتقال سهام عدالت به وراث که همچنان در هالهای از ابهام بود تا این که در ۱۲ بهمن ۱۴۰۱ محمد کاظمی فرد، رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه درباره اطلاعات فردی متوفیان سهامدار سامانه سهام عدالت به صورت الکترونیکی مطرح کرد: سازمان ثبت احوال کشور این خدمت را ارائه میدهد و اطلاعات متوفیان را به صورت برخط در اختیار دارد.
او افزود: ما دادههای خدمت انحصار ورثه را در اختیار سازمان بورس قرار داده ایم تا سهام عدالت متوفیان را به خانوادههای آنها منتقل کنند. این دادهها به صورت وب سرویس در اختیار سازمان بورس قرار گرفته و این سازمان میتواند در سامانههای خود استفاده کند.
اما برخلاف گفته رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه مبنی بر اعطای کامل اطلاعات فوت شدگان به سازمان بورس به علت انجام فرآیند انحصار وراثت به شکل دستی تحویل آمار فوت شدگان به طور کامل انجام نشده است که در همین رابطه باغستانی، مدیر عامل شرکت سپرده گذاری مرکزی مطرح کرد: فوتیها از سال ۱۳۸۵ بودند از سال ۹۷ به قبل تنها عکس انحصار وراثت مبتنی بر سرویس به سازمان داده شده است و سال ۹۷ به بعد عملا تعداد متوفیان را پوشش نمیکند.
انتقال سهام عدالت متوفیان در مهر ماه؟
سازمان بورس و اوراق بهادر هم برای سرعت بخشیدن به روند راه اندازی سامانه انتقال سهام متوفیان به وراث، زیر ساخت فنی را مجدد تغییر داده و طرحی دیگر در شورای عالی بورس مطرح کرد که در همین رابطه عشقی رئیس سازمان بورس اظهارکرد: مصوب شد تقسیم بندی سهام عدالت بر مبنای گواهی انحصار وراثت از طریق شعب کارگزاری انجام شود.
سامانهای که رئیس سازمان بورس عشقی در خصوص زمان عملیاتی شدن فرآیند آن در آخرین نشست خبری خود در اسفند ۱۴۰۱ مطرح کرده بود: این موضوع حداکثر تا ۲ الی ۳ ماه آینده قطعی میشود و این انتقالهای قهری میتواند صورت گیرد.
۳ ماه گذشت و خبری از تعیین تکلیف سامانه انتقال سهام عدالت به وراث نبود؛ عشقی، رئیس سازمان بورس در ۸ شهریور نیز بیان کرد: بحث انتقال داراییهای وراث سهام عدالت و بحث سودهایی که بعد از فوت شخص در حسابهای سپرده گذاری مرکزی مانده است به زودی تعیین تکلیف خواهد شد.
او افزود: سامانه آماده شده و تلاش این است که تا آخر شهریور اعلام کنیم که به مرور وراث متوفیان با در دست داشتن مدارک لازم به شرکتهای کارگزاری مراجعه کنند. همین طور مذاکراتی که با دفتر قضایی داشتیم که دفاتر الکترونیکی قضایی مجدد اعلام آمادگی کردند که به این فرآیند کمک کنند در نهایت به امید خدا از اواخر شهریور این فرآیند آغاز خواهد شد.
شهریور هم به اتمام رسید و فصل پاییز آغاز شد، اما خبری از سامانه انتقال سهام عدالت به وراث نیست! اما پیگیریهای صورت گرفته حکایت از این دارد که در مهر ماه این سامانه عملیاتی خواهد شد.
سود سهام عدالت چه شد؟
وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره زمان واریز سود سهام عدالت بیان کرد: پس از اینکه مجامع برخی از شرکتهای موجود در سبد سهام عدالت برگزار شد و تقسیم سود انجام شد به رییس سازمان بورس میگویم تا خیلی فوری از همه شرکتها منابع را وصول و به حساب سهامداران واریز کند.
حدود دو ماه قبل نیز معاون جدید واگذاری سهام و بنگاههای سازمان خصوصیسازی به ایسنا گفت: ترجیح سازمان خصوصیسازی و قانونگذار واگذاری سهام شرکتهای بورسی به جاماندگان سهام عدالت است. سازمان خصوصیسازی در پیشنهادی که سال گذشته به دولت ارائه کرد اعلام کرد که سهام شرکتهای بورسی را مد نظر دارد، امسال نیز پیشنهاد مذکور دوباره مطرح شده است.
طی چند سال گذشته با توجه به آزادسازی سهام عدالت، افزایش ارزش این سهام و همچنین افزایش قیمت سود آن، اخبار مربوط به سهام عدالت چه برای مشمولان و چه برای جاماندگان حائز اهمیت است. در این میان و با وجود آنکه پرداخت سود سالانه سهام عدالت قاعده خاصی دارد و شناسایی و ثبتنام جاماندگان توسط مسئولان درحال پیگیری بوده و هنوز به نتیجه نرسیده است، بسیاری از افراد از طریق پیامک بیا پیامرسانهای داخلی و خارجی سعی در فریب افراد دارند. موضوعی که مسئولان بارها درمورد آن هشدار داده و از مردم تقاضا کردند در این مورد هوشیار باشند.